Whisky không phải là loại rượu duy nhất, nhưng hiện nay là loại rượu được yêu thích nhất và được đầu tư nhiều nhất trong nền công nghiệp đồ uống.

Rất nhiều câu hỏi về whisky được đặt ra dù bạn là dân chuyên nghiệp tiếp xúc với Whisky hàng ngày hay là người mới bắt đầu tìm hiểu về nền văn hóa whisky.

Câu hỏi đầu tiên, chắc hẳn bất cứ ai cũng sẽ thắc mắc: Whisky là gì?

Whisky là một loại đồ uống có chứa cồn được sản xuất từ ngũ cốc bằng cách lên men và chưng cất, phần lớn nước Mỹ gọi là Whiskey.

Từ Whisky được nhắc đến lần đầu tiên vào năm 1736 xuất phát từ "usisge beatha" trong tiếng Gaelic tại Scotland hay từ "uisce beatha" trong tiếng Gaelic tại Ireland, có nghĩa là "nước của cuộc sống" (uisge/uisce: "nước", beatha: "sống").

Khái niệm này đã phổ biến ngay từ thế kỷ 16 - 17. Tuy nhiên thuật ngữ ấy không chỉ hiểu riêng Whisky mà còn là những loại rượu chưng cất khác có thêm đồ gia vị.

Whisky được sản xuất theo quy trình như thế nào?

Các phương pháp sản xuất Whisky khác rất đa dạng, tuy nhiên có môt điểm chung đặc biệt duy nhất đó là:

1. Trước tiên ngũ cốc được xay thành hạt tấm và được trộn với nước ấm trong thùng kín (mash tun). Qua đó, thúc đẩy quá trình hóa đường của tinh bột.
2. Tiếp theo đó là trộn nước mạch nha với men trong một thùng lên men (wash back hay fermenters) và được lên men.
3. Chất lỏng phát sinh có khoảng 5% đến 10% rượu, được gọi là wash, ale hay distiller's beer, chất lỏng này được chưng cất nhiều lần. Hơi phát sinh (rượu, chất tạo hương vị) được ngưng tụ (new make).
4. Sau khi được pha loãng với một ít nước, new make được trữ trong thùng gỗ nhiều năm. Mỗi năm có vào khoảng 2,5% rượu bốc hơi ra khỏi các thùng gỗ đã được đóng kín, được gọi là phần của thiên thần (angels share hay angels'dram).
5. Sau quá trình này thường thì Whisky được pha trộn (blend), làm loãng, lọc (ở loại Whisky đặc biệt thì được bỏ qua giai đoạn này) và đóng vào chai.

Ngoài phương pháp cơ bản trên còn có nhiều phương pháp đặc biệt, ví dụ Ireland sẽ sản xuất theo phương pháp Port still (chưng cất nồi).

Whisky được làm từ những nguyên liệu nào?

Whisky được bán trên thị trường dưới nhiều tên khác nhau, trong đó một phần là tên loại ngũ cốc được dùng để sản xuất Whisky:

• Malt Whisky: Whisky được làm từ mạch nha.
• Grain Whisky: Whisky được sản xuất từ lúa mạch mà thông thường là sử dụng thiết bị chưng cất cột được (column still)  gọi là "kiểu Coffey".
• Rye Whisky: Whisky chủ yếu được sản xuất từ lúa mạch đen, ít nhất là 51%.
• Bourbon Whisky: Whisky chủ yếu được sản xuất từ bắp (ít nhất là 51%) và được chưng cất với tối đa là 81% thể tích rượu, đổ vào thùng chứa với tối đa là 63% thể tích rượu.

Có phải rượu Whisky nào cũng giống nhau?

Rượu whisky là sản phẩm có tính phát triển hơn nhiều so với các loại đồ uống có cồn khác.

Không có loại nào giống nhau, ngay cả từ cùng một nhà máy chưng cất, mỗi loại rượu whisky được sản xuất đều có số lượng hữu hạn. Một khi nhà máy chưng cất đã đóng chai tất cả rượu whisky từ một đợt sản xuất nhất định, whisky đó sẽ không bao giờ được sao chép thêm lần nào nữa.

Rượu whisky là loại đồ uống đa dạng nhất về hương vị. Nhiều người có thể thử loại rượu whisky đầu tiên, không thích nó và lầm tưởng rằng họ không phải là người thích uống rượu whisky. Nhưng với vô số hương vị ngoài kia, chắc chắn sẽ có thứ gì đó phù hợp với hầu hết mọi người. Việc tìm kiếm loại rượu whisky phù hợp với cá nhân có thể xem là hành trình khá tốn sức nhưng cá rằng đó là một trong những công việc thú vị nhất mà bạn từng trải qua.

Rượu whisky có hương vị khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố, từ thành phần đến thời gian ủ rượu và thậm chí cả loại thùng được sử dụng trong quá trình chưng cất. Vô số yếu tố này là một phần tạo nên sự khác biệt giữa mỗi mẻ rượu whisky.

Vậy có bao nhiêu loại rượu Whisky cơ bản?

Có năm loại rượu whisky cơ bản: 

1. Single Malt Whisky (mạch nha đơn cất)

2. Blend Malt Whisky (mạch nha pha trộn)
3. Blended Whisky (rượu whisky pha trộn)
4. Barrel Proof (thùng ủ)
5. Single Cask (thùng đơn)

(Xem thêm về các thùng ủ rượu Whisky TẠI ĐÂY)

Hầu hết các quốc gia đều sản xuất một số hoặc tất cả các loại rượu whisky này, mặc dù một số loại rượu này phổ biến hơn ở một số khu vực nhất định so với các khu vực khác.

Rượu whisky mạch nha đơn (Single Malt Whisky)

Rượu whisky mạch nha đơn chỉ sử dụng một loại ngũ cốc và được sản xuất từ ​​một nhà máy chưng cất duy nhất.

Rượu whisky mạch nha đơn chỉ sử dụng một loại ngũ cốc và được sản xuất từ ​​một nhà máy chưng cất duy nhất.

Có một điều thú vị là rượu Whisky khi sản xuất ra không chỉ được đóng chai tại nhà máy sản xuất mà còn được bán đi tại nhiều nhà sản xuất ở nhiều vùng khác nhau. Việc đóng chai tại khác nhà máy khác đã tạo ra khái niệm Independent Botterl (đóng chai độc lập). Về mặt kỹ thuật, nó không thể được gọi là rượu whisky mạch nha đơn cất (tuy nhiên vẫn có một vài thương hiệu bỏ qua kỹ thuật đó).

Rượu whisky mạch nha đơn thường được ca ngợi là loại rượu whisky ưa thích của một số người hâm mộ rượu whisky vì những hạn chế trong việc di chuyển khiến thức uống này mang tính khu vực. Mỗi nhà máy chưng cất sẽ có một hương vị riêng biệt và việc giữ những thứ mạch nha nguyên chất sẽ làm cho những hương vị vùng đó trở nên đậm đà.

Rượu whisky mạch nha pha trộn (Blend Malt Whisky)

Loại rượu whisky này thực sự là sự kết hợp của một số loại rượu whisky mạch nha đơn được sản xuất tại các nhà máy chưng cất riêng biệt. Đôi khi việc trộn hai loại mạch nha thơm ngon lại mang lại kết quả tuyệt vời hơn nữa.

Rượu whisky pha trộn (Blend Whisky)

Đây thực sự là lá bài hoang dã của rượu whisky. Hầu như bất kỳ loại rượu whisky nào cũng có thể được pha trộn với nhau trong quá trình tạo ra một loại rượu whisky pha trộn, rất ít loại không cần bàn cãi.

Đối với một số người, rượu whisky pha trộn đồng nghĩa với giá rẻ, nhưng ở đây bạn sẽ có được một số sự kết hợp hương vị thực sự độc đáo mà một loại mạch nha đơn lẻ không thể có được.

Thùng rượu đơn (Single Cask)

Đôi khi còn được gọi là thùng đơn, loại rượu whisky này được đóng chai từ một thùng chưng cất cụ thể. Việc giới hạn rượu whisky trong một thùng duy nhất giúp duy trì hương vị độc đáo của thùng, vì hương vị có thể khác nhau ngay cả trong cùng một nhà máy chưng cất.

Sức mạnh thùng

Độ mạnh của thùng (Cask Strength) là loại rượu whisky bỏ qua quá trình pha loãng và thay vào đó được đóng chai trực tiếp từ thùng. 

Ngoài ra whisky còn được phân loại theo phương thức nào không?

Phân loại theo quy trình sản xuất

Mặt khác tên gọi một phần cũng thể hiện rõ quy trình sản xuất của từng loại Whisky:

• Straight cũng là loại Whisky có nguồn gốc chỉ từ một lò nấu rượu riêng lẻ (thường dùng cho Whiskey của Mỹ)
• Pot Still là loại Whisky được sản xuất chỉ dùng loại bình nấu cổ điển (thường dùng cho một số loại Whiskey của Ireland).
• Pure Pot Still là loại Whisky được sản xuất chỉ dùng mạch nha trong các bình nấu rượu cổ điển (thường dùng cho một số loại Whiskey riêng lẻ của Ireland).

Trước năm 2005 các tên Vatted (pha trộn Malt-Whisky từ nhiều lò nấu rượu khác nhau) hay Pure (tên không thống nhất có nghĩa là Blend hay Vatted) vẫn còn thông dụng.

Còn gì về việc phân loại Whisky không? Vẫn còn các tên khác như:

• Vintage (năm sản xuất): Loại Whisky được sử dụng có nguồn gốc từ năm được ghi chú.
• Single cask (thùng riêng lẻ): Loại Whisky này có nguồn gốc từ một thùng rượu riêng lẻ (thường dùng cho Whisky của Scotland).

• Single barrel (thùng riêng lẻ): Loại Whisky này có nguồn gốc từ một thùng rượu riêng lẻ (thường dùng cho Whisky của Mỹ).

Các tên gọi Scotch, Irish hay American tất nhiên là thể hiện xuất xứ của sản phẩm. Một số tên gọi xuất xứ này được luật pháp bảo vệ và gắn liền với một số điều kiện nhất định (thí dụ như tuổi tối thiểu).

Có bao nhiêu cồn trong rượu whisky?

Rượu whisky chứa nhiều cồn hơn bia thông thường. Tiêu chuẩn đo lường nồng độ cồn của rượu whisky được gọi là ABV (Alcohol by volume), viết tắt của rượu theo thể tích.

Trong khi hầu hết các loại bia sẽ không vượt quá 10%, rượu whisky thường bắt đầu ở mức 40%. Một số quốc gia thậm chí còn có quy định bất kỳ loại nào dưới 40% thậm chí không được gọi là rượu whisky.

Rượu Whisky có phải chỉ được sản xuất tại Scotland?

Không, Rượu Whisky hiện nay được sản xuất tại rất nhiều nơi.

Rượu whisky được sản xuất trên khắp thế giới, đôi khi ở những nơi không ngờ tới. (Ví dụ, ngành công nghiệp rượu whisky Tasmania có thể lấp đầy cả một kỳ nghỉ cho những khách du lịch đam mê nhà máy chưng cất.) Và bạn có thể đã nghe nói về việc một số loại đồ uống chỉ có thể tồn tại về mặt kỹ thuật ở những địa điểm rất cụ thể, chẳng hạn như rượu bourbon đến từ Kentucky.

Và chính sự khác biệt về vị trí này cũng mang lại cho chúng ta hai cách viết khác nhau về rượu whisky. Trong một thời gian dài, hai cách viết này được coi là có thể hoán đổi cho nhau trong thế giới nói tiếng Anh, ít nhất là cho đến nửa thế kỷ qua. Giờ đây, quy tắc không chính thức đằng sau “whiskey” và “whisky” lần lượt mô tả rượu whisky của Mỹ và rượu mạnh từ các quốc gia khác. Tuy nhiên, Ireland cũng thường sử dụng cách viết “whiskey".

Đó là một sự thật nho nhỏ thú vị cần biết, nhưng cuối cùng, bạn có thể yên tâm chọn bất kỳ cách viết nào không gây khó chịu cho người kiểm tra chính tả của bạn.

Trong khi rượu whisky được sản xuất trên khắp thế giới, một số ngành công nghiệp lớn hơn và nổi tiếng hơn những ngành khác. Các quê hương chính của rượu whisky là Hoa Kỳ, Ireland, Scotland, Canada và Nhật Bản.

Rượu Whisky Hoa Kỳ

Các nhà máy chưng cất của Hoa Kỳ không chỉ sản xuất rượu bourbon. Rye đứng thứ hai khi nói đến các loại rượu whisky phổ biến. Hoa Kỳ sản xuất rất nhiều cả hai loại này, không có gì đáng ngạc nhiên với lượng ngô trồng ở đó lớn như thế nào và có nhiều quy định về loại thùng được sử dụng.

Hoa Kỳ còn nổi tiếng với rất nhiều loại whisky pha trộn và một loại rượu bourbon Tennessee đặc biệt được lọc qua than củi.

Rượu Whisky Canada

Người hàng xóm phía bắc của Mỹ cũng có khá nhiều nhà máy chưng cất rượu whisky. Rượu whisky Canada có thể hơi khó hiểu. Giống như rượu bourbon của Mỹ, chúng có nhiều ngô nhưng có ít hạn chế về thùng hơn, điều này dẫn đến một bảng hương vị khác biệt. Nhìn chung, rượu whisky Canada nhẹ hơn, ít hương vị hơn rượu whisky Mỹ. Và hãy nhớ rằng lúa mạch đen Canada, mặc dù có cùng tên với lúa mạch đen Mỹ, nhưng thực tế không được làm từ lúa mạch đen và là một loại đồ uống hoàn toàn khác.

Rượu whisky Ireland

Mặc dù kỷ lục sớm nhất về sản xuất rượu whisky có thể bắt nguồn từ Scotland, nhưng sự ra đời của nhà máy chưng cất rượu whisky chính thức là một danh hiệu thuộc về Ireland. Rượu whisky Ireland thường bỏ qua hương vị khói mà bạn sẽ thấy ở rượu Scotch hoặc các loại rượu whisky khác vì người Ireland hiếm khi hút mạch nha của họ trên than bùn. Họ cũng có thêm một loại rượu whisky bổ sung ở Ireland được gọi là “rượu whisky ủ trong nồi” được pha trộn từ sự kết hợp của lúa mạch mạch nha và không mạch nha.

Rượu Whisky Scotland

Thế giới rượu whisky xoay quanh Scotland. Rượu Scotch ngon từ lâu đã được coi là đỉnh cao của rượu whisky. Và trong khi thế giới chắc chắn đang đa dạng hóa, Scotland vẫn là trung tâm sản xuất rượu whisky cho đến nay.
Giống như rượu bourbon chỉ thực sự có thể đến từ Kentucky, Scotch chỉ có thể được sản xuất ở Scotland (ít nhất là nếu nó muốn được gọi là Scotch). Tất cả rượu scotch đều được ủ ít nhất 3 năm và được đóng chai với nồng độ cồn 40% hoặc cao hơn.

Rượu Whisky Nhật Bản

Nhật Bản là một trong những quốc gia trẻ nhất trong số các khu vực sản xuất rượu whisky lớn, nhưng ngành công nghiệp ở đó đang phát triển nhanh chóng. Rượu whisky Nhật Bản gần giống với rượu scotch nhất, nhưng người Nhật được biết đến với cách tiếp thu thú vị về khái niệm rượu whisky của phương Tây và một số đồ uống thực sự sáng tạo đến từ quốc đảo này.

Giải mã thuật ngữ hương vị rượu whisky

Thật khó để biết những thuật ngữ này có ý nghĩa gì nếu không có cơ sở để hiểu chúng.

Dựa trên trang Liquorloot, phổ hương vị của whisky thực sự rất đa dạng, nhưng tất cả có thể phân loại thành bốn danh mục chính:

1. Giàu Hương/Khói (Rich/smokey)

Whisky thuộc danh mục này được biết đến với hương vị sâu, mạnh mẽ kết hợp với đặc tính khói đặc trưng từ peat. Chúng được đặc trưng bởi sự pha trộn phức tạp giữa vị giàu có và khói, thường xuất hiện cùng với các ghi chú của trái cây khô, da, thuốc lá, và hương thơm không thể nhầm lẫn của peat.

2. Giàu Hương/Nhẹ Nhàng (Rich/delicate)

Những loại whisky này giữ lại độ sâu và phức tạp của whisky giàu hương nhưng không bị ảnh hưởng bởi khói peat. Bạn có thể mong đợi tìm thấy các hương vị như hạt, sô cô la đen, và gia vị phong phú. Những loại whisky này có thân hình đầy đặn với kết cấu mịn màng, mang lại trải nghiệm thưởng thức xa xỉ.

3. Nhẹ/Khói (Light/smokey)

Whisky nhẹ và khói là sự kết hợp đầy thú vị giữa hương vị nhẹ nhàng, tinh tế với một chút khói peat. Danh mục này có thể bao gồm whisky với các nốt hương hoa, cỏ, hoặc cam quýt, kết hợp với một nền khói nhẹ nhàng thêm chiều sâu mà không át mất các đặc điểm nhẹ nhàng.

4. Nhẹ/Nhẹ Nhàng (Light/delicate)

Whisky trong danh mục này là biểu tượng của sự tinh tế và thanh lịch. Chúng được đặc trưng bởi hương vị nhẹ, tươi mới như trái cây xanh, vanilla nhẹ nhàng, và ghi chú hoa. Những loại whisky này hoàn hảo cho những ai trân trọng hương vị nhẹ nhàng, tinh tế mà không có ảnh hưởng của khói peat.

>> Bài viết tiếp theo: Sự ảnh hưởng của các loại thùng ủ đến hương vị whisky.

Về Rượu Tường Vy

Rượu Tường Vy là địa chỉ uy tín, chất lượng trong lĩnh vực kinh doanh, phân phối rượu ngoại và đồ uống có cồn cao cấp tại thị trường TP. HCM. Được thành lập từ năm 2017, với nền tảng là kiến thức, sự trải nghiệm, lòng nhiệt thành và tiêu chí mang lại những sản phẩm rượu Whisky, rượu Vang cao cấp tới khách hàng với giá cả phải chăng, dễ tiếp cận. Đến với Rượu Tường Vy, quý khách có cơ hội tham quan, mua sắm các sản phẩm đồ uống có cồn cao cấp với hơn một ngàn sản phẩm có sẵn tại Showroom. Với sự tư vấn chân tình, giao hàng nhanh chóng, cam kết về chất lượng và giá thành, Rượu Tường Vy sẽ mang lại trải nghiệm tuyệt vời nhất với quý khách hàng, đối tác khi được trao cơ hội phục vụ.

Thông tin liên hệ:

Showroom: 168 Điện Biên Phủ, Phường 17, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh

Thời gian làm việc: 8:30 - 21:00

Hotline/zalo: 082 379 3579

Website: www.ruoutuongvy.com

Email: ruoutuongvy@gmail.com