Phép màu tái sinh: Khi 'nhà máy ma' hồi sinh, sản phẩm bị lãng quên hàng chục năm bất ngờ mang về bạc tỷ

“Hồ whisky”

Nhà máy chưng cất rượu Port Ellen, thuộc quyền sở hữu của tập đoàn đồ uống quốc tế Diageo, đã ngừng hoạt động vào năm 1983 do tình trạng suy thoái kinh tế toàn cầu và sản xuất dư thừa. Lượng rượu tồn kho lúc bấy giờ nhiều đến nỗi người ta dùng cụm từ "Hồ whisky" để mô tả thời kỳ này, ám chỉ rằng lượng rượu chưa bán được có thể đầy một hồ.

Bức tường gạch trắng của nhà máy chưng cất rượu Port Ellen là ngọn hải đăng đặc trưng chào đón những vị khách đến đảo Islay. Suốt bốn thập kỷ, nhà máy này đã ngừng hoạt động, các công trình dần xuống cấp trong khi các kho hàng ven biển chỉ còn là nơi chứa vài thùng whisky chín dần theo thời gian.

Trong thời gian ngủ say, những giọt whisky còn lại của Port Ellen ngày càng trở nên khan hiếm do những tín đồ của rượu single malt đã thực hiện các cuộc săn lùng. Điều đó khiến giá cả leo thang từ vài trăm lên đến hàng nghìn bảng Anh.

Roy Duff, biên tập viên của Dramface.com, một website và podcast độc lập chuyên đánh giá rượu whisky, đã chia sẻ: “Đó thực sự chỉ là một sự trùng hợp. Một điều kỳ diệu đã xảy ra do rượu whisky này đã bị quên lãng và bỏ mặc suốt nhiều năm.

Sự bị lãng quên ấy lại chính là điều khiến cho rượu có cơ hội để tỏa sáng. Rượu càng ủ lâu trong khí hậu của Scotland, thì hương vị của nó càng trở nên tuyệt vời.”

Giờ đây, với dự án đầu tư 185 triệu bảng vào các nhà máy chưng cất và trải nghiệm whisky của Diageo, nhà máy Port Ellen đã thức tỉnh - 40 năm sau khi đóng cửa, vị đặc trưng hương khói và dầu của họ lại một lần nữa lưu chuyển qua các ống chưng cất. Tuy nhiên, Port Ellen bây giờ không hoàn toàn giống như trước.

“Câu lạc bộ ma” của ngành whisky

Port Ellen là một thành viên nổi bật trong "câu lạc bộ ma" của ngành whisky. 

Những thành viên khác gần đây đã trở lại từ cõi chết bao gồm nhà máy chưng cất Highland của Brora, cũng thuộc sở hữu của Diageo, và Rosebank, gần Falkirk nằm trong vùng trung tâm Scotland.

Một huyền thoại  whisky khác trên đảo Islay, Ardbeg, đã bị đóng cửa trong phần lớn thập niên 1980 nhưng đã được hồi sinh một cách ngoạn mục kể từ khi nhà máy chưng cất đất liền Glenmorangie mua lại vào năm 1997.

Vào năm 2022, một thùng rượu đơn của Ardbeg sản xuất năm 1975 đã được bán cho một người mua ở Hồng Kông với giá là 16 triệu bảng Anh (khoảng 20 triệu đô la Mỹ), gấp hơn hai lần số tiền mà Glenmorangie đã trả cho nhà máy và kho hàng của nó.

Hành trình hồi sinh của Port Ellen

Giá trị sản phẩm cao là phần thưởng dành cho việc khôi phục một nhà máy chưng cất bị bỏ hoang, nhưng thách thức và chi phí để thực hiện điều đó có thể rất lớn.

Đơn cử như sự hồi sinh của Port Ellen, ban đầu được thông báo vào năm 2017 nhưng đã bị trì hoãn đáng kể bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Phải mất hơn ba năm chờ đợi để qua đi đại dịch Covid-19, và một khoảng thời gian giải quyết các vấn đề về chi phí và nguồn cung cấp vật liệu xây dựng hậu Brexit, Port Ellen mới chính thức trở lại vào ngày 19 tháng 3 năm 2024.

Đội ngũ đứng sau việc cải tạo trị giá hàng triệu bảng của Port Ellen mô tả đây là một "sự biến đổi triệt để", dựa trên "di sản tiên phong để dẫn đầu một tương lai tiên phong". Trong khi nhà máy chưng cất Port Ellen vẫn sẽ sản xuất loại single malt có hương vị khói, dầu và trái cây đặc trưng, địa điểm lịch sử này giờ còn là một trung tâm sáng tạo và đổi mới. 

Sự kết hợp giữa truyền thống và thử nghiệm - nơi nghệ thuật gặp khoa học - là một sự phát triển thú vị. Điều này cho thấy họ không chỉ tiếp tục tôn vinh hương vị và kỹ thuật truyền thống mà còn khám phá các phương pháp và hỗn hợp mới, có thể là đột phá, có khả năng thiết lập các xu hướng mới trong ngành công nghiệp rượu whisky.

Sự sáng tạo đổi mới

Tại trung tâm của nhà máy chưng cất là hai cặp tĩnh điện bằng đồng (copper stills). Cặp đầu tiên - The Phoenix Stills - là bản sao chính xác của các loại rượu tĩnh Port Ellen ban đầu và sẽ chưng cất chất lỏng có khói cổ điển đã khiến single malt Port Ellen trở thành một trong những loại rượu whisky được săn lùng nhiều nhất trên thế giới.

Cặp thứ hai - The Experimental Stills - sẽ đưa nghệ thuật và khoa học khám phá rượu whisky lên mức độ chính xác chưa từng thấy trong quá trình chưng cất rượu whisky Scotch.

Experimental Stills được liên kết với Ten Part Spirit Safe - một trong những thiết bị chưng cất sáng tạo nhất từng được tạo ra - mang đến cơ hội thử nghiệm chưa từng có. Spirit safe là một thiết bị quan trọng trong quá trình chưng cất whisky.

Nó cho phép người chưng cất kiểm soát và theo dõi sự tách biệt các loại rượu trong quá trình chưng cất, đảm bảo chất lượng của rượu trước khi được chuyển đến các thùng để ủ.

Điều này cho phép người chưng cất điều chỉnh một cách chính xác và linh hoạt hơn trong quá trình chưng cất, giúp họ có thể quyết định cụ thể phần nào của rượu chưng cất nên thu thập hay loại bỏ, từ đó ảnh hưởng đến hương vị và chất lượng của rượu cuối cùng.

Nhà máy chưng cất có phòng thí nghiệm chuyên dụng tại chỗ và kỹ thuật viên phòng thí nghiệm toàn thời gian để phân tích và lập danh mục các loại rượu whisky thử nghiệm mới xuất hiện.

Trải nghiệm đắt đỏ

Port Ellen đang kỳ vọng thu hút những người yêu thích rượu whisky cao cấp bằng cách cung cấp các hương vị độc đáo chỉ dành cho khách đặt trước. Ví dụ, nhà máy này có trải nghiệm đặc biệt dành cho nhóm tối đa tám người, với một mức giá cao chưa được công bố nhưng ước tính khoảng 1.120 USD.

Trải nghiệm này bao gồm bữa trưa từ đặc sản địa phương và cơ hội thưởng thức Port Ellen Gemini, với hai loại whisky 44 năm tuổi được ủ trong hai loại thùng khác nhau, mỗi loại mang một câu chuyện riêng để kể cho khách.

Chỉ có 274 cặp Port Ellen Gemini được sản xuất để đánh dấu sự kiện mở cửa trở lại của nhà máy, mỗi cặp được bán với giá 45.000 bảng Anh (khoảng 57.000 USD). Mức giá này được xem là minh chứng cho sự thành công ngoạn mục của nhà máy. Tuy nhiên, một số người trong cộng đồng rượu whisky lại lo ngại rằng đây có thể là dấu hiệu của một "bong bóng rượu" sắp vỡ.

Thực tế cho thấy, giá cổ phiếu của công ty Diageo đã giảm 1/4 kể từ đầu năm 2022. Sau cảnh báo lợi nhuận vào tháng 11, do doanh số bán hàng ở Châu Mỹ Latinh chậm lại, kết quả mới nhất của công ty cho thấy doanh số bán single malt sang Hoa Kỳ đã giảm 27% trong quý thứ hai, nửa năm 2023.

Cũng có những lo ngại rằng những người yêu thích đang bị đẩy ra khỏi thị trường do giá của thức uống yêu thích của họ quá cao.

Để giải quyết tình trạng đắt đỏ này, Emily Burnham, chủ nhà máy chưng cất tại Port Ellen, cho biết công ty đã cân nhắc kỹ lưỡng về ưu đãi dành cho du khách, bao gồm trải nghiệm ngắn hơn khoảng 250 USD cho nhóm tối đa 12 người (có thể đặt trước từ tháng 6), cũng như miễn phí một lần- ngày mở cửa trong tháng.

Bà nói: “Chúng tôi cần phải cẩn thận để không định giá quá cao cho những người yêu thích rượu whisky thông thường. Đồng thời, vẫn có nhu cầu về những trải nghiệm xa xỉ hơn”.

“Hiện tại, rượu Port Ellen đắt đỏ vì nó quá cũ và quá hiếm. Điều đó sẽ không xảy ra khi chúng tôi bắt đầu tung ra thị trường (loại rượu mới được sản xuất trong vài năm nữa) - không phải lúc nào nó cũng có giá hàng chục nghìn bảng Anh cho một chai”.

Các dịch vụ tham quan

Những người hâm mộ hào hứng muốn đắm mình vào lịch sử rượu Scotch Islay sẽ có cơ hội tham quan nhà máy chưng cất từ tháng Sáu. Nhà máy chưng cất Port Ellen sẽ cung cấp ba loại trải nghiệm. 

• Port Ellen sẽ mở cửa miễn phí vào thứ bảy đầu tiên của mỗi tháng đây là cơ hội để tham quan nhà máy và gặp gỡ đội ngũ sản xuất.

• Đối với những ai muốn trải nghiệm sâu hơn, Port Ellen Reborn là một chuyến tham quan kéo dài 90 phút dành cho tối đa 12 khách, bao gồm cơ hội thử nếm mẫu whisky, ngửi mùi sản phẩm mới thử nghiệm và rút chất lỏng từ các thùng cổ. Chuyến tham quan này có thể được đặt trực tuyến với giá 200 bảng Anh mỗi người.

• Cuối cùng, trải nghiệm Atlas of Smoke là sự đắm chìm hoàn toàn vào thế giới thử nghiệm mới của nhà máy chưng cất, với một chuyến tham quan riêng tư cá nhân hóa, thử nếm Port Ellen Gemini, bữa trưa đầy đủ và tất cả những điều được cung cấp trong chuyến tham quan Reborn. Như bạn có thể tưởng tượng, trải nghiệm này chỉ được đặt qua yêu cầu thông qua đội ngũ Khách hàng Cá nhân của Diageo. Mọi chi tiết nhỏ của trải nghiệm khách thăm quan đã được cân nhắc kỹ lưỡng, từ dịch vụ trà nghi thức đến ngửi mùi sản phẩm mới, đảm bảo có điều gì đó dành cho mọi người trên mỗi chuyến tham quan.

Về Rượu Tường Vy 

Rượu Tường Vy là địa chỉ uy tín, chất lượng trong lĩnh vực kinh doanh, phân phối rượu ngoại và đồ uống có cồn cao cấp tại thị trường TP. HCM. Được thành lập từ năm 2017, với nền tảng là kiến thức, sự trải nghiệm, lòng nhiệt thành và tiêu chí mang lại những sản phẩm rượu Whisky, rượu Vang cao cấp tới khách hàng với giá cả phải chăng, dễ tiếp cận. Đến với Rượu Tường Vy, quý khách có cơ hội tham quan, mua sắm các sản phầm đồ uống có cồn cao cấp với hơn một ngàn sản phẩm có sẵn tại Showroom. Với sự tư vấn chân tình, giao hàng nhanh chóng, cam kết về chất lượng và giá thành, Rượu Tường Vy sẽ mang lại trải nghiệm tuyệt vời nhất với quý khách hàng, đối tác khi được trao cơ hội phục vụ.

Thông tin liên hệ: 

• Showroom: 168 Điện Biên Phủ, Phường 17, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh

• Thời gian làm việc: 8:30 - 21:00

• Hotline/zalo: 082 379 3579

• Website: www.ruoutuongvy.com

• Email: ruoutuongvy@gmail.com