Peated Irish Whiskey: Sự Trở Lại Của Hương Vị Từng Bị Lãng Quên

Vì khoảng 20% diện tích nước này là đầm lầy than bùn, nên việc sử dụng than bùn trong sản xuất whiskey từng rất phổ biến, giống như ở Scotland. Tuy nhiên, trong khi Islay nổi tiếng toàn cầu với loại whisky này, thì whiskey Ireland lại chọn một hướng đi khác và dần không còn dùng than bùn để tạo hương khói.

Thời hoàng kim của Peated Irish Whiskey

Vào thế kỷ 18 và 19, whiskey Ireland có hai hướng phát triển khác nhau. Ở những vùng xa, nhiều người tự nấu rượu lậu, dùng than bùn (turf) để sấy khô mạch nha, tạo ra hương khói đặc trưng.

Ghi chép từ đầu những năm 1800 cho thấy whiskey hun khói từng rất phổ biến, nhất là ở miền Bắc Ireland. Những người làm rượu thủ công tận dụng nguồn nguyên liệu có sẵn, nên whiskey lậu thường có vị khói đậm đà.

Lịch sử cũng ghi nhận sự phổ biến của whiskey hun khói ở Ireland. Báo cáo năm 1807 cho thấy nhiều gia đình tại Inishowen tự chưng cất rượu, gần như mỗi nhà đều có lò nấu riêng.

Họ dùng than bùn làm nhiên liệu chính vì dễ kiếm. Tuy nhiên, việc sản xuất whiskey hợp pháp ở Ireland lại không phát triển mạnh như ở Islay hay Campbeltown (Scotland).

Một bài báo năm 1825 cũng xác nhận rằng rượu lậu ở Ireland có hương khói than bùn đặc trưng. Hương vị này khiến poitín khác biệt so với các loại rượu khác.

Ngay cả Jameson – thương hiệu whiskey nổi tiếng – cũng thừa nhận rằng nhiều người thích poitín hun khói hơn whiskey tinh tế, không có vị khói của Dublin.

Vì sao whiskey Ireland không còn vị khói?

Vào giữa thế kỷ 19, các nhà máy rượu lớn ở Ireland bắt đầu bỏ than bùn và chuyển sang dùng nhiên liệu rẻ hơn như than đá. Nhờ công nghệ sấy mới, lúa mạch có thể được làm khô mà không bị ám khói, giúp whiskey có hương vị nhẹ nhàng và tinh khiết hơn.

Dù vậy, whiskey hun khói vẫn còn xuất hiện vào những năm 1850, với một số thương hiệu như Bushmills hay Mehan’s vẫn giữ phong cách này.

Nhưng đến đầu thế kỷ 20, whiskey Ireland dần được quảng bá là “trong trẻo, tinh tế,” khác hẳn với dòng whiskey Scotland nhiều khói. Đến thập niên 1970, Jameson thậm chí còn tự hào tuyên bố họ là “Scotch không có khói.”

Guinness và câu chuyện than bùn

Có một câu chuyện thú vị cho rằng Guinness – thương hiệu bia lớn nhất Ireland – đã góp phần loại bỏ whiskey hun khói.

Chuyện kể rằng một lần, Guinness vô tình nhận một lô malt có mùi khói than bùn. Lo sợ ảnh hưởng đến chất lượng bia, họ tuyên bố sẽ không hợp tác với các nhà cung cấp dùng than bùn nữa.

Dù thực hư ra sao, sự phát triển của ngành sản xuất malt khiến các lò sấy malt bằng than bùn ngày càng ít. Điều này góp phần khiến whiskey Ireland dần mất đi vị khói đặc trưng.

Trong khi đó, Scotland vẫn giữ truyền thống này. Thậm chí ngày nay, phần lớn whiskey hun khói của Ireland vẫn phải dùng lúa mạch được sấy bằng than bùn nhập từ Scotland, dù bản thân Ireland có rất nhiều vùng than bùn tự nhiên.

>>> Xem thêm: Sự Khác Biệt Giữa Peated Whisky Và Unpeated Whisky

Sự trở lại của Peated Irish Whiskey

Trong nhiều năm, whiskey hun khói gần như biến mất khỏi Ireland. Loại whiskey hun khói cuối cùng từ nhà máy Coleraine xuất hiện vào những năm 1870. Sau đó, chỉ còn Connemara giữ được phong cách này. Nhưng giờ đây, mọi thứ đang thay đổi.

Ngày càng nhiều nhà máy chưng cất ở Ireland đang hồi sinh loại whiskey hun khói. Teeling Blackpitts là một trong những dòng tiên phong, giúp người tiêu dùng dần quen lại với hương vị này. Những thương hiệu như Sliabh Liag, Micil, và Killowen cũng đang tạo ra whiskey hun khói chất lượng cao.

Ngoài ra, các nhà đóng chai như W.D. O’Connell với dòng Bill Phil Series cũng góp phần đưa whiskey hun khói trở lại thị trường. Midleton thậm chí còn chọn một mẻ whiskey sản xuất từ năm 1974 để giới thiệu trong bộ sưu tập cao cấp Very Rare Silent Distillery Chapter 1.

Đáng chú ý nhất là dự án của Waterford Distillery, nơi đã dành nhiều năm để tạo ra whiskey hun khói hoàn toàn từ nguyên liệu Ireland. Họ hợp tác với Minch Malt và các nhà cung cấp than bùn tại County Kildare để tái hiện phương pháp sấy lúa mạch bằng than bùn Ireland – điều đã bị lãng quên hơn một thế kỷ.

Quá trình này gặp nhiều khó khăn, thậm chí cần đến chuyên gia Scotland để đảm bảo than bùn tạo khói đúng cách. Nhưng cuối cùng, họ đã thành công mang hương vị whiskey hun khói trở lại với Ireland, như một cuộc hội ngộ của những người bạn cũ.

Peated Irish Whiskey đang trở lại

Whiskey Ireland đang hồi sinh mạnh mẽ, và dòng peated whiskey cũng dần quay trở lại. Với những người yêu thích vị khói đặc trưng, đây không chỉ là một hương vị mới mà còn là sự khôi phục một phần lịch sử whiskey Ireland đã từng bị lãng quên.

Có lửa thì mới có khói – và whiskey hun khói Ireland đang trở lại đầy hứa hẹn!

>>> Xem thêm: Bushmills: Huyền Thoại Whisky Ireland Mà Bạn Không Thể Bỏ Lỡ!

Về Rượu Tường Vy

Rượu Tường Vy là địa chỉ uy tín, chất lượng trong lĩnh vực kinh doanh, phân phối rượu ngoại và đồ uống có cồn cao cấp tại thị trường TP. HCM. Được thành lập từ năm 2017, với nền tảng là kiến thức, sự trải nghiệm, lòng nhiệt thành và tiêu chí mang lại những sản phẩm rượu Whisky, rượu Vang cao cấp tới khách hàng với giá cả phải chăng, dễ tiếp cận. Đến với Rượu Tường Vy, quý khách có cơ hội tham quan, mua sắm các sản phầm đồ uống có cồn cao cấp với hơn một ngàn sản phẩm có sẵn tại Showroom. Với sự tư vấn chân tình, giao hàng nhanh chóng, cam kết về chất lượng và giá thành, Rượu Tường Vy sẽ mang lại trải nghiệm tuyệt vời nhất với quý khách hàng, đối tác khi được trao cơ hội phục vụ.

Thông tin liên hệ

• Showroom: 168 Điện Biên Phủ, Phường 17, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh

• Thời gian làm việc: 8:30 - 21:00

• Hotline/zalo: 082 379 3579

• Website: www.ruoutuongvy.com

• Email: ruoutuongvy@gmail.com