Nghệ Thuật Rượu Trung Hoa: Baijiu, Moutai & Kweichow Moutai

Maotai là gì?

Maotai hay Moutai (tiếng Trung giản thể: 茅台; tiếng Trung phồn thể: 茅臺; phiên âm: máotái) là một loại rượu baijiu mang hương vị giang hương được sản xuất tại thị trấn Maotai, tỉnh Quý Châu, Trung Quốc. 

Maotai được chế biến với số lượng nguyên liệu ít (sorghum, qu nếp làm từ lúa mì, và nước từ sông Chishui) và sử dụng các kỹ thuật truyền thống của Trung Quốc về lên men, chưng cất, và ủ rượu, để tạo ra một loại rượu có hương vị đặc trưng, nồng nàn, đậm đà hạt ngũ cốc, và theo nhiều cách mang hương vị thơm ngon độc đáo.

Phiên bản nổi tiếng và chắc chắn là bán chạy nhất của Maotai được sản xuất bởi Kweichow Moutai, thành công đến mức nó đã trở thành thương hiệu rượu có giá trị nhất không chỉ ở Trung Quốc mà còn trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, ngược lại với quan niệm phổ biến, Kweichow Moutai không phải là nhà sản xuất duy nhất của Maotai, và họ cũng không sở hữu bất kỳ quyền độc quyền nào đối với tên gọi này. Maotai chỉ cần được sản xuất tại thị trấn Maotai và tuân theo các hướng dẫn sản xuất được quy định trong quy tắc.

Loại rượu này luôn có mặt tại tất cả các sự kiện cấp nhà nước của Trung Quốc. Ngoài ra, nhiều nhà ngoại giao và nhân vật cấp cao trong nước còn tặng những chai Maotai quý hiếm và độc đáo như một món quà ý nghĩa.

Baijiu là gì? 

Moutai xuất thân là một loại rượu baijiu. Tương tự như rượu vodka của người Nga, rượu soju của người Hàn Quốc và rượu sake của người Nhật, baijiu là biểu tượng quốc gia đối với người Trung Quốc. 

Baijiu là bí mật được giữ kín nhất của Trung Quốc. Baijiu là loại rượu phổ biến nhất thế giới xét về lượng tiêu thụ hàng năm, nhưng ít người biết đến nó ngoài Trung Quốc.

Baijiu có thể khác biệt về độ đơn giản hoặc độ phức tạp của nó, là một loại rượu tuyệt vời, hương vị, mùi thơm, mùi vị, tính linh hoạt và lịch sử khiến loại rượu Trung Quốc này nhất định phải thử. Baijiu thường được uống nguyên chất, đặc biệt là ở Trung Quốc, tuy nhiên rượu cũng rất hợp với các loại cocktail.

>>> Xem thêm: Khám phá Baijiu: Một Hướng Dẫn Đơn Giản về Dược Phẩm Lửa Của Trung Quốc

Nhà máy chưng cất Kweichow Moutai

Giống như hầu hết các loại baijiu khác, Maotai được đặt theo tên của khu vực nơi nó được sản xuất. Trong trường hợp này, đó là thị trấn Maotaizhen (茅台镇). Bạn có thể tìm thấy địa điểm này trong tỉnh Quý Châu, một vùng lãnh thổ nông thôn ở phía tây nam Trung Quốc.

Nhà máy chưng cất Kweichow Moutai Co, Ltd, - nhà máy có giá trị nhất trên toàn thế giới là một trong những thương hiệu uy tín nhất của Baijiu. Trên thực tế, nhà máy chưng cất duy nhất này có giá trị cao hơn tất cả 30 nhà máy chưng cất rượu whisky thuộc sở hữu của Diageo Plc cộng lại.

Mặc dù có khoảng một nghìn nhà sản xuất moutai trong thị trấn, nhưng đối với hầu hết những người uống rượu, họ chỉ quan tâm đến một: Công ty Kweichow Moutai thuộc sở hữu nhà nước. Tuy nhiên, việc phân loại có một chút khác biệt, để có thể mang tên và nhãn hiệu đặc trưng của Maotai, rượu cần phải được chưng cất bởi Công ty Kweichow Moutai tại thị trấn Maotai. 

Các sản phẩm khác sản xuất tại thị trấn Maotai sẽ được bán ra với nhãn hiệu kém lấp lánh hơn là Maotai Town Baijiu (Baijiu Thị Trấn Maotai).

>>> Xem thêm: Tại sao Kweichow Moutai lại đắt như vậy?

Rượu Maotai được phân thành  7 cấp độ

Khi chúng ta tìm hiểu về Công ty Kweichow Moutai - nhà sản xuất loại baijiu được săn đón nhất - việc phân loại trở nên càng phức tạp hơn. Có bảy phân khúc rượu trong công ty, từ loại bình dân đến cao cấp.

Giá cả giữa một chai cơ bản và một chai cổ có thể chênh lệch hàng chục hoặc hàng trăm nghìn đô la. Có hơn một nghìn sản phẩm khác nhau dưới mái nhà Moutai, nhưng tôi sẽ cố gắng đơn giản hóa một chút:

Phân khúc Thấp

Ở phân khúc thấp nhất có sáu "nhãn hiệu": hai nhãn hiệu cơ bản chính là Welcome (yingbin) và Prince (wangzi), cùng với các sản phẩm "series" khác như: lai mao, Guizhou daqu, hanjiang và renjiu.

Việc thêm cụm từ "series" phân biệt chúng là sản phẩm cấp thấp mà không thể đơn giản gọi là Moutai. Chúng cần được biết đến với tên là Moutai Series. Những chai ở phân khúc thấp có giá cả phải chăng, chỉ vài trăm Nhân dân tệ mỗi chai. 

Phân khúc thấp thường được chia thành ba cấp độ (từ thấp đến cao): Maotai Welcome Liquor, Maotai Prince Liquor và Maotai Series Liquor.

Phân khúc Trung

Hầu hết mọi người bắt đầu quan tâm ở mức độ trung bình, được biết đến với tên là Flying Fairy (feitian) và Five Star (wuxing) - hai loại rượu này giống hệt nhau, nhưng trước đây feitian thường được xuất khẩu, còn Five Star dành cho thị trường nội địa (tình hình này hiện đã không còn nữa). 

Rượu trong những chai này phải được ủ ít nhất năm năm. Do Moutai tiếp tục quá trình ủ trong chai, feitan cũ có thể đắt tiền. Ngoài ra, một số chai sản xuất trong những năm cụ thể có thể có ý nghĩa văn hóa hoặc chính trị - điều này không ảnh hưởng đến hương vị, nhưng giá cả chắc chắn có thể cao.

Small-Batch Blending / Treasure

Là các loại rượu tinh chỉnh tỉ mỉ, những chai này được tạo ra với số lượng hạn chế cho các dịp kỷ niệm hoặc cá nhân. Nổi tiếng nhất là Zodiac series

Special or Aged

Những loại này khá hiếm và thường không được bày bán công khai. Chúng được chế tạo cho các sự kiện đặc biệt hoặc cá nhân đặc biệt. Các chai độc quyền như chai Đại lễ đường Nhân dân (The Great hall of The people) thuộc loại này, được sản xuất độc quyền cho chính phủ tại Bắc Kinh (tuy nhiên, việc này dường như đã được dừng lại bây giờ như một phần của nỗ lực chống phung phí của Tập Cận Bình).

Vintage

Vintage không ám chỉ một năm cụ thể, như rượu vang, mà là tuổi của rượu cơ bản được pha trộn với các loại rượu mới hơn. Có các vintage 15, 30, 50 và 80 năm.

Vậy để tóm tắt từ giá thấp đến cao, chúng ta có:

• Maotai Welcome Liquor

• Maotai Prince Liquor

• Maotai Series Liquor

• Maotai Flying Fairy / Five Star

• Small-Batch Blending / Treasure

• ‘Special’ Aged

• Vintage

Cảnh sắc của thị trấn Moutai

Các nhà sản xuất rượu vang và champagne của Pháp thường nhấn mạnh đến tầm quan trọng của 'terroir' - môi trường xung quanh nơi trồng nho và các phương pháp sản xuất được áp dụng để tạo ra rượu vang đặc sắc.

Điều này cũng đúng với Baijiu, lãnh thổ của thị trấn Moutai đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo nên sức hấp dẫn của loại Baijiu này. Khu vực này có mùa hè dài, nóng bức và mùa đông khá ôn hòa. Thị trấn Moutai hiếm khi gặp phải lượng mưa lớn hay gió mạnh, mà thay vào đó, nó được đặc trưng bởi khí hậu ấm áp và độ ẩm cao.

Thêm vào đó, nhà máy chưng cất Kweichow Moutai Co, Ltd nằm rất gần sông Chishui. Dòng sông nổi tiếng này thường được mệnh danh là “Dòng sông rượu vang”, bởi vì nó cung cấp nguồn nước cho việc sản xuất nhiều loại rượu vang và baijiu.

Moutai được sản xuất như thế nào?

Giống như tất cả baijiu, Maotai bắt đầu bằng cây lúa miến (sorghum). Loại ngũ cốc này được thu hoạch bởi các nhân viên của nhà máy chưng cất, chỉ những hạt tốt nhất mới được cắt ra. Thông thường, những hạt này phải có màu vàng, với lớp vỏ mỏng bao phủ bên trong đầy đặn và cứng.

Quá trình lên men bắt đầu bằng qu (hay còn gọi là jiaqu). Đây là chất xúc tác có chứa men. Qu được trộn với lúa miến, mỗi mẻ hỗn hợp được chuyển sang một thùng chứa riêng biệt. Sau đó, quá trình lên men được thực hiện nhiều lần - lên đến bảy lần mỗi năm.

Sau khi Maotai được lên men thích hợp, quy trình sẽ tiến tới bước tiếp theo. Rượu được đặt trong chum đất nung và bảo quản trong thời gian tối đa 4 năm. Điều này làm cho baijiu được ủ đến mức hoàn hảo vì nó có thời gian “thở” trong thùng.

Bước cuối cùng và chắc chắn là quan trọng nhất là pha trộn. Baijiu trong hũ đất nung vẫn chưa xứng đáng mang nhãn hiệu Maotai nổi tiếng. Đầu tiên, nó đòi hỏi sự “chăm sóc” của các bậc thầy pha chế, những người sẽ áp dụng các bước hoàn thiện để chắt lọc rượu và tăng thêm độ sâu cũng như sự cân bằng cho hương vị.

    Qu là gì?

Chất lên men của rượu, Qu (曲) hay còn được viết là Jiuqu, phát âm tương tự chữ “chew”, đã được phát minh vào thời nhà Hán khoảng năm 200 sau Công Nguyên để sản xuất huangjiu, hay còn gọi là “rượu vàng”. 

Qu là yếu tố quan trọng nhất trong việc chế biến baijiu. Mỗi viên qu được ép chứa hàng trăm loại men, mốc và vi sinh vật khác nhau, tất cả đều được nuôi cấy tự nhiên từ không khí. Vai trò của qu là chuyển hóa tinh bột trong ngũ cốc thành đường để từ đó lên men chuyển hóa carbohydrate thành đường và đường thành cồn.

Khi được thêm vào hỗn hợp ngũ cốc và nước, jiuqu hỗ trợ quá trình chuyển đổi tinh bột thành cồn nhanh chóng, cho phép rượu cuối cùng đạt được hàm lượng cồn cao theo thể tích. Qu có thể tạo ra những khác biệt tinh tế về hương vị và các công thức tạo ra qu có thể xem là bí mật được bảo vệ cẩn mật nhất trong ngành. 

Thưởng thức Maotai

Để thưởng thức Moutai đúng cách theo ý đồ của nhà sản xuất, rượu cần được tiêu thụ ở nhiệt độ phù hợp, không lạnh hơn 20°C, nhưng cũng không nóng hơn 25°C.

Việc phục vụ trong một chiếc ly hình búp sen sẽ giữ được hương thơm phù hợp. Việc kẹp phần đế của ly Moutai bằng ngón tay là điều khuyến khích. Điều này tránh làm thay đổi nhiệt độ của rượu và tạo ra mùi thơm bằng sức nóng của lòng bàn tay.

Là đồ uống quốc gia của Trung Quốc, Moutai không ngạc nhiên khi phù hợp với hầu hết các món ăn từ quốc gia này. Các món ăn Nhật Bản và Hàn Quốc, cùng với trứng cá muối, cũng là những người bạn có thể kết hơp.

Một số sự thật thú vị về rượu Maotai

1. Thiết kế chai của Moutai rất đặc biệt, chai rượu có màu trắng, với nhãn màu đỏ chéo.

2. Moutai, giống như tất cả các loại baijiu, có nồng độ cồn cao. Điều này có nghĩa là một số người sử dụng nó làm dung môi pha sơn, hoặc thậm chí làm nhiên liệu khẩn cấp cho xe hơi trong những chuyến đi dài.

3. Bạn phải khá giàu có mới có thể uống Moutai thường xuyên. Đây không phải là loại rượu rẻ tiền. Một chai làm từ sứ sẽ có giá bán lẻ ít nhất là 175 bảng Anh. Chính phủ Trung Quốc đã cố gắng hạn chế giá bán ở mức gần hơn với 125 bảng Anh, nhưng không thành công.

4. Các chai Moutai thường xuyên được trao đổi như một hình thức hối lộ chính trị và kinh doanh. Hàng giả cũng phổ biến. Vấn đề này đạt đến đỉnh điểm vào năm 2010, khi ước tính 90% Moutai được trao đổi là hàng giả tự pha chế.

5. Một thương nhân đã đổ rượu moonshine tự pha chế và chai Moutai sau đó bán với giá rất cao. Doanh nhân này đã bị tử hình vì những rắc rối của mình, dưới cáo buộc vi phạm bản quyền.

6. Năm 2011 là một năm lễ hội đối với Kweichow Moutai. Đây là kỷ niệm 60 năm của nhà máy chưng cất thuộc sở hữu nhà nước. 

7. Có một cái giá phải trả cho Moutai. Khi nhà máy địa phương tiếp tục phát triển, đặt ra các mục tiêu sản xuất ngày càng tham vọng, khoảng 15.000 cư dân của Thị Trấn Moutai đã được di dời để nhường chỗ cho việc mở rộng.

8. Lượng nước lớn từ sông Chishui rất cần thiết để tạo ra Moutai, điều này cũng khiến sông ngày càng cạn. Thực tế là, tới mức thuyền không thể đi qua Thị Trấn Moutai nữa.

>>> Xem thêm: Baijiu Cổ & Sưu Tầm. Nên mua rượu Trung Quốc ở đâu? 

Về Rượu Tường Vy

Rượu Tường Vy là địa chỉ uy tín, chất lượng trong lĩnh vực kinh doanh, phân phối rượu ngoại và đồ uống có cồn cao cấp tại thị trường TP. HCM. Được thành lập từ năm 2017, với nền tảng là kiến thức, sự trải nghiệm, lòng nhiệt thành và tiêu chí mang lại những sản phẩm rượu Whisky, rượu Vang cao cấp tới khách hàng với giá cả phải chăng, dễ tiếp cận. Đến với Rượu Tường Vy, quý khách có cơ hội tham quan, mua sắm các sản phầm đồ uống có cồn cao cấp với hơn một ngàn sản phẩm có sẵn tại Showroom. Với sự tư vấn chân tình, giao hàng nhanh chóng, cam kết về chất lượng và giá thành, Rượu Tường Vy sẽ mang lại trải nghiệm tuyệt vời nhất với quý khách hàng, đối tác khi được trao cơ hội phục vụ.

Thông tin liên hệ

• Showroom: 168 Điện Biên Phủ, Phường 17, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh

• Thời gian làm việc: 8:30 - 21:00

• Hotline/zalo: 082 379 3579

• Website: www.ruoutuongvy.com

• Email: ruoutuongvy@gmail.com