Nhà máy chưng cất Rosebank: Từ đóng cửa vĩnh viễn đến quyết định hồi sinh

Nhà máy chưng cất Rosebank, được các tín đồ rượu whisky yêu thích, hoạt động liên tục từ thế kỷ 19, chỉ nghỉ ngắn trong Thế chiến I và duy trì sản xuất trong suốt Thế chiến II. Nó đã vượt qua các khủng hoảng lớn như Vụ tai nạn Pattison, cuộc khủng hoảng đầu thế kỷ 20, Đại suy thoái và khủng hoảng whisky những năm 1980.

Sự tồn tại của nhà máy gắn liền với số phận của kênh Forth-Clyde. Tuy nhiên, vào những năm 1900, kênh này trở nên ô nhiễm do các vấn đề như cỏ dại và lá rụng, ảnh hưởng đến cảnh quan xung quanh nhà máy.

Nguyên nhân nhà máy chưng cất Rosebank đóng cửa

Vào năm 1988, United Distillers đã giới thiệu bộ sưu tập Classic Malts của mình đây là bộ sưu tập các loại whisky được lựa chọn cẩn thận, mỗi loại đại diện cho một vùng sản xuất Scotch lớn ở Scotland.

Sáng kiến này của Diageo nhằm mục đích tiếp thị những loại whisky cùng nhau như một bộ sưu tập toàn diện. Nhà máy chưng cất Rosebank được kỳ vọng sẽ là đại diện cho vùng Lowland, từ đó trở thành "Vua của Lowlands."

Rosebank có thể đã không bị rơi vào dĩ vãng nếu nó được chọn làm một phần của Classic Malts. Nhưng đó chỉ là “nếu”, United Distillers cuối cùng đã chọn Nhà máy chưng cất Glenkinchie.

Có lẽ đây là một quyết định chiến lược về mặt thương mại. Nhà máy chưng cất Glenkinchie tọa lạc trên một cánh đồng rộng lớn, thơ mộng ở phía đông nam của Edinburgh, nằm trong một khu đất đẹp do chính nhà máy sở hữu.

Ngược lại, khi đến thăm Nhà máy chưng cất Rosebank, du khách sẽ thấy cảnh tượng nhà máy nằm bên cạnh một kênh đào bị bỏ hoang, mà chính quyền địa phương đã bỏ quên không bảo trì.

Vào năm 1993, khi doanh số bán whisky toàn cầu giảm sút một lần nữa, United Distillers quyết định tạm ngừng hoạt động nhà máy chưng cất Rosebank vì cho rằng việc đầu tư thêm không còn hợp lý về mặt kinh tế.

Trước hết, chi phí nâng cấp nhà máy xử lý nước thải của Rosebank lên đến khoảng 2 triệu bảng. Thứ hai, nhà máy chưng cất Rosebank hoạt động kém hiệu quả hơn do có công suất sản xuất nhỏ và áp dụng quy trình chưng cất ba lần, tốn kém và mất nhiều thời gian hơn so với quy trình chưng cất hai lần thông thường của nhà máy Glenkinchie.

Nhưng câu chuyện chưa dừng lại ở đó! Sau sự thúc giục mạnh mẽ từ các fan hâm mộ vào năm 2008, Diageo đã lập kế hoạch để khôi phục lại nhà máy chưng cất Rosebank tại một địa điểm mới ở Falkirk, sử dụng thiết bị gốc của nhà máy. Tuy nhiên, hy vọng này lại một lần nữa bị dập tắt khi những chiếc lò đồng cũ bị kẻ trộm đánh cắp trong mùa đông.

>>> Xem thêm về quy trình chưng cất của nhà máy Rosebank

Chán nản, Diageo đã từ bỏ kế hoạch hồi sinh nhà máy chưng cất và bán mảnh đất cho chính phủ (đồng thời giữ lại thương hiệu Rosebank). Họ hài lòng khi mọi người nhớ đến Rosebank như một trong những nhà máy chưng cất vĩ đại đã đóng cửa, giống như Port Ellen.

Sự hồi sinh của Rosebank vào năm 2022

Vào một buổi sáng lạnh giá và mưa phùn của Scotland vào năm 2016, Leonard Russell - giám đốc điều hành của Ian Macleod Distillers đọc được tin rằng khu đất nơi Nhà máy chưng cất Rosebank từng tồn tại đã được chính quyền địa phương rao bán (hãy nhớ lại rằng Diageo đã bán khu đất này cho chính phủ).

Russell lái xe đến Falkirk để xem xét nhà máy chưng cất cùng con trai của mình. Khu đất này dự định được bán và tái sử dụng thành một nhà máy bia thủ công.

Nhận thấy việc đóng cửa vĩnh viễn Nhà máy chưng cất Rosebank là một sự lãng phí, Ian Macleod Distillers đã quyết định hồi sinh Nhà máy chưng cất Rosebank - một dự án mà Diageo không sẵn lòng thực hiện.

Ian Macleod Distillers đã mua lại khu đất lịch sử này từ chính phủ. Họ cũng mua lại từ Diageo quyền sử dụng thương hiệu Rosebank và các lô hàng whisky Rosebank còn lại của Diageo.

Những thách thức

Khôi phục lại Nhà máy chưng cất Rosebank là một nhiệm vụ không hề nhỏ, điều này có thể giải thích sự do dự của Diageo trong việc hồi sinh Rosebank bất chấp sự nổi tiếng của nó.

Các toà nhà cũ của Rosebank không được tu sửa kể từ những năm 60 và giờ đã bị thiên nhiên chiếm hữu, có nguy cơ sụp đổ. Dù một số thiết bị chưng cất cũ của nhà máy vẫn còn nhưng những chiếc nồi đồng ban đầu quan trọng nhất đã bị đánh cắp và không được khôi phục.

Việc sử dụng lại các nồi đồng cũ sẽ là lựa chọn lý tưởng vì bất kỳ thay đổi nhỏ nào về hình dạng cũng có thể làm thay đổi hương vị của whisky, khi đó nó "không còn là Rosebank nữa". Tuy nhiên, IMD vẫn mong muốn phục hồi lại phần lớn quy trình sản xuất của Rosebank, bắt đầu từ việc chế tạo lại các nồi đồng.

May mắn thay, các bản vẽ kỹ thuật chi tiết của các nồi đồng gốc vẫn còn nguyên vẹn. IMD đã thuê những thợ làm đồng chuyên nghiệp để chế tạo lại các nồi đồng theo đúng thông số kỹ thuật của nhà máy chưng cất Rosebank ban đầu.

Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước khởi đầu. Quản lý nhà máy chưng cất mới của Rosebank, Robbie Hughes, đã thẳng thắn về thử thách lớn mà họ phải đối mặt trong việc tái tạo lại whisky Rosebank gần như từ con số không.

Thách thức đầu tiên trong quá trình phục hồi nhà máy chưng cất Rosebank, đó là khôi phục lại sự vẻ vang trước đây của địa điểm này. Hughes, người quản lý nhà máy mới, nhận xét rằng khu vực hiện tại đang ở trong "tình trạng đáng buồn" và cần rất nhiều "TLC".

Trong ngữ cảnh này, "TLC" là viết tắt của "tender loving care," nghĩa là cần sự chăm sóc ân cần và tỉ mỉ để phục hồi và bảo dưỡng địa điểm, nhằm đưa nó trở lại trạng thái tốt nhất có thể.

Thách thức thứ hai và cũng có thể xem là thách thức lớn nhất đối với đội ngũ của Huges là: họ không có công thức chế tạo whisky Rosebank. Không có nhân viên nào từng làm việc tại nhà máy chưng cất Rosebank cũ trước khi nó đóng cửa.

Thiết bị cũ có thể được sao chép hoặc phục hồi, nhưng như Hughes đã nói, họ "không biết các bước, nhiệt độ và tốc độ dòng chảy" liên quan đến việc sản xuất tinh chất Rosebank gốc. "Tất cả những điều khác nhau này, chúng tôi phải khám phá ra, và điều đó không thể hoàn thành trong một sớm một chiều."

Tuy nhiên, nếu có điều gì đó vượt trội, đội ngũ Rosebank mới tự hào được trang bị hiểu biết tốt hơn về khoa học sản xuất whisky so với những năm 90. Hughes đã đùa rằng họ có thể tạo ra một loại tinh chất còn tốt hơn cả những gì được sản xuất bởi Rosebank gốc.

Niềm tự hào

Dù thế nào đi nữa, Ian Macleod xứng đáng được mọi người yêu whisky khen ngợi vì đã tái sinh một nhà máy chưng cất ở vùng Lowland được yêu thích nhưng không được đánh giá cao. 

Sau khi công bố mở cửa lại, hình ảnh mô phỏng của các nghệ sĩ về nhà máy chưng cất Rosebank mới đều có một luống hoa hồng ngay tại bờ kênh bên cạnh nhà máy, đây là một chi tiết rất đẹp mắt và cũng có thể xem là mong muốn của họ đối với lần quay trở lại này.

Quản lý nhà máy chưng cất, Robbie Hughes, cùng đội ngũ mới của Rosebank cũng xứng đáng nhận được sự ngưỡng mộ khi đã đảm nhận thử thách khó nhằn là tái tạo lại hương vị cổ điển của Rosebank mà không có công thức sẵn có. Việc Diageo hào hứng tái khởi động Port Ellen và Brora nhưng không hề thử sức với dự án này có vẻ cũng bởi độ khó cao không xứng đáng với nỗ lực bỏ ra.

Liệu Rosebank 2.0 mới có sánh được với Rosebank single malt lịch sử hay không thực sự là điều khó đoán. Nhưng chúng tôi tin rằng nhiều người trong chúng ta sẽ ủng hộ họ.

Chúng ta sẽ không thấy whisky mới từ Rosebank 2.0 cho đến ít nhất là năm 2026 (tính thêm 3 năm để ủ). Trong khi chờ đợi, bạn vẫn có thể tìm thấy các dòng Rosebank gốc trên thị trường phụ hoặc tại các quán bar whisky hạng sang.

Một số sản phầm cũ của Rosebank có mặt tại cửa hàng Rượu Tường Vy:

• Rượu Whisky Rosebank 31 Year Old Gordon & Macphail 1991

• Rượu Whisky Connoisseurs Choice Upper Rosebank Gordon & Macphail 1991 Recollection 2

Hiện nay, cả Port Ellen và Rosebank đều đã có kế hoạch mở cửa lại vào năm 2024: Phép màu tái sinh: Khi 'nhà máy ma' hồi sinh, sản phẩm bị lãng quên hàng chục năm bất ngờ mang về bạc tỷ

Về Rượu Tường Vy 

Rượu Tường Vy là địa chỉ uy tín, chất lượng trong lĩnh vực kinh doanh, phân phối rượu ngoại và đồ uống có cồn cao cấp tại thị trường TP. HCM. Được thành lập từ năm 2017, với nền tảng là kiến thức, sự trải nghiệm, lòng nhiệt thành và tiêu chí mang lại những sản phẩm rượu Whisky, rượu Vang cao cấp tới khách hàng với giá cả phải chăng, dễ tiếp cận. Đến với Rượu Tường Vy, quý khách có cơ hội tham quan, mua sắm các sản phầm đồ uống có cồn cao cấp với hơn một ngàn sản phẩm có sẵn tại Showroom. Với sự tư vấn chân tình, giao hàng nhanh chóng, cam kết về chất lượng và giá thành, Rượu Tường Vy sẽ mang lại trải nghiệm tuyệt vời nhất với quý khách hàng, đối tác khi được trao cơ hội phục vụ.

Thông tin liên hệ: 

• Showroom: 168 Điện Biên Phủ, Phường 17, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh

• Thời gian làm việc: 8:30 - 21:00

• Hotline/zalo: 082 379 3579

• Website: www.ruoutuongvy.com

• Email: ruoutuongvy@gmail.com