Sự trở lại ngoạn mục: Nhà máy chưng cất huyền thoại Rosebank sẽ hồi sinh vào tháng Sáu

"Vua của vùng Lowlands", như nhà văn rượu whisky đáng kính Michael Jackson mô tả, đã ngừng hoạt động vào năm 1993 và kéo dài suốt ba thập kỷ. Tuy nhiên, vận may đã mỉm cười với Rosebank.

Công ty Ian Macleod Distillers đã mua lại địa điểm này cùng với lô rượu whisky đang ủ quý giá từ Diageo vào năm 2017. Kể từ đó, một quá trình phục hồi tỉ mỉ đã được tiến hành, thổi bừng sức sống mới vào nhà máy chưng cất.

Giờ đây, thời gian chờ đợi sắp kết thúc. Nhà máy chưng cất Rosebank sẽ mở cửa cho công chúng vào tháng Sáu này. Mặc dù tinh thần cốt lõi của Rosebank, với phương pháp chưng cất ba lần và sử dụng các bồn ngưng tụ dạng ống xoắn (worm tubs), vẫn được giữ nguyên, nhà máy này đã được tu sửa, hứa hẹn mang lại sự pha trộn giữa truyền thống và hiện đại.

Một phòng chưng cất mới với mặt tiền làm bằng kính sẽ cho phép du khách quan sát quá trình làm whisky, trong khi một kho hàng kiểu dunnage truyền thống cung cấp không gian lớn cho các thùng rượu được ủ.

Trước khi đóng cửa

Một số nhà máy chưng cất đình đám như Brora và Port Ellen có thế ví như Vincent Van Goghs của thế giới rượu whisky. Tình yêu dành cho họ chỉ đến khi nhận thức muộn màng. Brora và Port Ellen chưa bao giờ nhận được bất kỳ lời khen ngợi hay sự chú ý đặc biệt nào khi họ hoạt động.

Không ai rơi một giọt nước mắt khi hai nhà máy chưng cất này đóng cửa. Chỉ vài năm sau khi đóng cửa, những người uống rượu mới bắt đầu cảm thấy nhớ nhung và tiếc nuối về những loại single malt của nhà máy. Từ đó mở ra một cuộc săn lùng những chai single malt quý hiếm.

>>> Xem thêm Sự hồi sinh của nhà máy Port Ellen

Điều này không giống với Nhà máy chưng cất Rosebank. Nhà máy chưng cất Rosebank đã được những người sành rượu yêu thích khi nó còn tồn tại. Michael Jackson quá cố coi Rosebank là “ví dụ điển hình nhất về Lowland malt”. Nhà văn Jim Murray đã nhấn mạnh rằng Rosebank phải được xếp vào “năm loại malt hàng đầu của Scotland”.

Trên thực tế, Rosebank chưa bao giờ đạt tới tầm vóc của Nhà máy chưng cất Macallan vì năng lực sản xuất của nó quá nhỏ. Điều đó cũng bởi một phần do địa lý, vùng Lowland trong lịch sử đã phải vật lộn để đạt được mức độ quyến rũ như các vùng rượu whisky khác.

Tuy nhiên, các nhà phê bình rượu whisky có kinh nghiệm sẽ luôn lấy rượu single malt Rosebank làm ví dụ cho thấy Người dân vùng thấp (Lowlanders) có thể tạo ra rượu Scotch có chất lượng cao và độ phức tạp đáng kể. 

Rosebank đã đóng cửa

Chính vì năng suất nhỏ, chỉ sản sản xuất những loại whisky đắt tiền người tiền nhiệm của Diageo (United Distillers)  quyết định ngừng hoạt động nhà máy chưng cất vào năm 1993, điều này đã khiến những người uống rượu Scotch bị sốc và thất vọng.

Jackson than phiền về việc đóng cửa và gọi đó là "một mất mát đau buồn", đồng thời tuyên bố rằng "nếu có Chúa, rượu whisky Rosebank sẽ được sản xuất trở lại". Nhiều người yêu whisky cũng cảm nhận như vậy và bắt đầu tranh thủ tìm kiếm những gì còn sót lại của những kho hàng quý giá. Trong nhiều năm, Rosebank dường như đã dần bị lãng quên, từng chai một.

Sự hồi sinh của Rosebank

Sự quay trở lại của nhà máy chưng cất Rosebank đã khiến thế giới rượu whisky Scotch và đặc biệt là những người uống rượu lớn tuổi rất vui mừng.

Sự trở lại của Rosebank không chỉ đơn thuần là sản xuất; nó còn là việc tạo dựng một trải nghiệm đặc biệt. Nhà máy sẽ bao gồm một trung tâm dành cho khách tham quan với sáu phòng nếm thử, mang đến cơ hội lý tưởng cho người yêu whisky để khám phá (hoặc tái khám phá) nét đặc trưng quyến rũ của whisky Rosebank.

Và để tăng thêm không khí ấm cúng, có tin đồn rằng một vườn hoa hồng sẽ nở rộ bên bờ kênh, chào đón khách thăm quan bằng hương thơm ngọt ngào.

Nhà máy chưng cất Rosebank được xây dựng vào năm 1840 tại thị trấn Falkirk bởi James Rankine, dọc theo bờ kênh Forth-Clyde. Người ta nói rằng hoa hồng mọc lên từ bờ sông nơi nhà máy chưng cất được xây dựng và đó là nguồn cảm hứng cho tên của nhà máy chưng cất. 

Lịch sử gắn liền với kênh Forth-Clyde

Được người uống và những người pha trộn đánh giá cao, Nhà máy chưng cất Rosebank hoạt động gần như không gián đoạn kể từ thế kỷ 19.

Nhà máy chỉ tạm dừng trong Thế chiến thứ nhất, là một trong số ít nhà máy tiếp tục hoạt động xuyên suốt Thế chiến thứ hai, và đã vượt qua nhiều cuộc khủng hoảng của ngành whisky Scotland bao gồm cả vụ sụp đổ của Pattison vào cuối thế kỷ 19, khủng hoảng đầu thế kỷ 20, Đại khủng hoảng và cuộc khủng hoảng “whisky loch” vào những năm 1980.

Có một điều thú vị là những thăng trầm trong lịch sử của nhà máy chưng cất đều gắn liền với số phận của kênh Forth-Clyde. Kênh này cung cấp nguồn nước từ hồ chứa Carron Valley gần đó, đóng vai trò thiết yếu trong việc chưng cất whisky.

Kênh cũng từng là tuyến đường vận chuyển whisky vô cùng thuận lợi. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, kênh đào lại trở thành một trở ngại khi các đoạn quan trọng thường xuyên bị tắc nghẽn bởi cỏ dại chết và lá cây rụng, điều này tạo nên một khung cảnh kém cuốn hút bên cạnh nhà máy.

Sản xuất Rosebank: Chưng cất 3 lần, worm tubs và refill-casks  

Vùng Lowland là một khu vực nổi tiếng với những loại whisky nhẹ nhàng, mang hương hoa, điều này khiến một số người tin rằng khu vực này không thể cho ra những chai rượu độc đáo với độ phức tạp cao. Tuy nhiên, single malt của Rosebank thường được dẫn chứng để bác bỏ quan niệm đó.

Các dòng Rosebank truyền thống được biết đến với đặc tính tươi mát như đồng cỏ và tính linh hoạt, ngay cả khi chúng đã được ủ trong hơn 20 đến 30 năm. Giống như nhiều dòng whisky Lowlanders khác, các sản phẩm của Rosebank mang hương thơm nồng nàn và đầy hoa, đặc biệt là hoa kim ngân.

Chúng thường có những nốt hương malt như ngũ cốc, bánh quy trà giàu dinh dưỡng của Marks & Spencer, đi kèm với hương chuối mượt mà, dịu dàng và dưa lưới nhẹ nhàng.

3 lần chưng cất và bồn ngưng tụ dạng ống xoắn (worm tubs)

Có thể thấy, điểm độc đáo nhất trong quy trình chưng cất của Rosebank là sự kết hợp giữa việc sử dụng phương pháp chưng cất ba lần và bồn ngưng tụ dạng ống xoắn (worn tubs). Đây có thể xem là một sự kết hợp có phần trái ngược nhau chưa từng thấy ở bất kỳ nhà máy chưng cất nào khác của Scotland. 

Việc chưng cất ba lần chủ yếu là phương pháp của các nhà sản xuất whisky Ireland. Trong khi hầu hết các nhà máy chưng cất thực hiện chưng cất hai lần, việc sử dụng chưng cất ba lần của Rosebank tăng cường sự tiếp xúc giữa đồng và rượu, cuối cùng giúp tạo ra một hương vị rượu tinh khiết hơn, nhẹ hơn, có hương ester, hoa và thơm nồng nàn.

Sau khi hơi rượu bay lên từ các nồi chưng cất, chúng cần được làm lạnh và thu thập để tạo nên tinh chất rượu cuối cùng. Rosebank là một trong số ít các nhà máy chưng cất dùng bồn ngưng tụ dạng ống xoắn, thay vì các thiết bị hiện đại hiệu quả hơn.

Rosebank sử dụng bồn ngưng tụ dạng ống xoắn vì nó giúp tạo ra rượu với hương vị đậm đà và mạnh mẽ hơn. Khi được sử dụng đúng cách, bồn ngưng tụ này có thể nhanh chóng biến hơi chưng cất thành rượu. Sự chuyển đổi này đảm bảo rằng đồng trong bồn ngưng tụ không kịp lấy đi các hợp chất nặng từ hơi chưng cất, từ đó tạo ra rượu nặng hơn một chút.

Trên lý thuyết, quá trình sử dụng chưng cất ba lần và worn tubs dường như trái ngược và không hiệu quả. Chưng cất ba lần thường được dùng để sản xuất rượu nhẹ và sạch hơn. Trong khi đó, bồn ngưng tụ dạng ống xoắn được dùng để sản xuất rượu nặng và đậm đà hơn.

Tuy nhiên Rosebank vẫn áp dụng phương pháp kết hợp trai ngược này, kết quả là một loại rượu thơm ngào ngạt, đầy hương hoa và ester, nhưng hơi nặng trên vòm miệng so với các loại Lowland Whisky khác.

Refill cask 

Mặc dù không được các nhà chưng cất nêu ra một cách rõ ràng, người ta có thể nhận thấy rằng việc sử dụng “refill casks” (thùng nạp lại) cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình sản xuất của Rosebank. Các dòng Rosebank cũ không quá ngập tràn hương gỗ sồi, và có mùi thơm bất ngờ là sáng sủa, có mùi cỏ và tươi mới.

Vấn đề với việc ủ rượu trong thời gian dài là rượu có thể trở nên “quá nhiều gỗ sồi”, và thùng gỗ có thể chi phối toàn bộ hương vị của rượu. Nếu sử dụng thùng cũ tái chế, rượu có thể được ủ trong một khoảng thời gian đặc biệt dài mà không trở nên quá nhiều hương gỗ sồi, vì ảnh hưởng của thùng gỗ ít nổi bật hơn. Điều này cho phép độ sáng và sự tươi mới của rượu vẫn có thể tỏa sáng.

Leonard Russell, giám đốc điều hành của Ian Macleod Distillers đã chia sẻ: 

"Vì quy mô nhỏ, Rosebank là một trong những loại whisky đắt đỏ để sản xuất, nhưng theo tôi, đó không phải là lý do để đóng cửa một nhà máy chưng cất. Việc tái khai trương sẽ là một khoảnh khắc rất đặc biệt đối với quê hương Falkirk của nó, cho ngành công nghiệp Scotch và cho những người yêu whisky khắp nơi.

Toàn bộ đội ngũ tại Rosebank rất vui mừng khi cuối cùng cũng có thể chia sẻ nhà máy chưng cất mới tuyệt đẹp với những người ngưỡng mộ whisky trên toàn thế giới. Chúng tôi rất tự hào về những gì mình đã tạo ra và không thể chờ đợi để mở cửa vào mùa hè này."

Về Rượu Tường Vy

Rượu Tường Vy là địa chỉ uy tín, chất lượng trong lĩnh vực kinh doanh, phân phối rượu ngoại và đồ uống có cồn cao cấp tại thị trường TP. HCM. Được thành lập từ năm 2017, với nền tảng là kiến thức, sự trải nghiệm, lòng nhiệt thành và tiêu chí mang lại những sản phẩm rượu Whisky, rượu Vang cao cấp tới khách hàng với giá cả phải chăng, dễ tiếp cận. Đến với Rượu Tường Vy, quý khách có cơ hội tham quan, mua sắm các sản phầm đồ uống có cồn cao cấp với hơn một ngàn sản phẩm có sẵn tại Showroom. Với sự tư vấn chân tình, giao hàng nhanh chóng, cam kết về chất lượng và giá thành, Rượu Tường Vy sẽ mang lại trải nghiệm tuyệt vời nhất với quý khách hàng, đối tác khi được trao cơ hội phục vụ.

Thông tin liên hệ:

• Showroom: 168 Điện Biên Phủ, Phường 17, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh

• Thời gian làm việc: 8:30 - 21:00

• Hotline/zalo: 082 379 3579

• Website: www.ruoutuongvy.com

• Email: ruoutuongvy@gmail.com